Gmina Kaźmierz – administracyjnie zaliczana jest do powiatu szamotulskiego. Oddalona o 20 km na północny-zachód od Poznania. Przez teren gminy przebiega droga krajowa nr 92 Świecko – Poznań – Warszawa - Terespol. Bliskie położenie przy aglomeracji poznańskiej wpływa na korzystne połączenia komunikacją podmiejską. W skład gminy, której powierzchnia wynosi 128,2 km2, wchodzi 18 sołectw.
Na terenie gminy Kaźmierz mieszka aktualnie przeszło 8 tysięcy mieszkańców, w ostatniej dekadzie obserwowany jest ciągły wzrost liczby ludności spowodowany dodatnią migracją.
Gmina Kaźmierz położona jest na obszarze Pojezierza Poznańskiego. Znajdują się tutaj dwa zbiorniki wodne – Jezioro Bytyńskie oraz sztuczny akwen w Radzynach, zbudowany na przepływającej przez gminę rzece Samie. Na naszym terenie dominuje przede wszystkim przemysł i rolnictwo. Jednak od kilku lat prężnie rozwijamy się pod względem turystyki i rekreacji.
Walory turystyczne, dogodne połączenie komunikacyjne z Poznaniem, bliskie położenie miasta Szamotuły oraz infrastruktura gospodarcza sprawiają, że gmina jest atrakcyjnym miejscem dla inwestorów i handlowców. To także doskonałe miejsce do zamieszkania. Kaźmierz posiada nowoczesne zaplecze edukacyjne i sportowe doskonale przystosowane dla dzieci i młodzieży.
Herb
Obecnie posługujemy się rekonstrukcją herbu miasta Kaźmierz z 1647 roku. Głównym elementem jest czerwony mur ceglany z trzema wieżami na żółtej tarczy.
Sołectwa należące do Gminy Kaźmierz:
1. Bytyń - wieś położona około 9 km od Kaźmierza przy drodze krajowej nr 92 z Poznania do Pniew. Pierwsza notatka mówiąca o wsi Bitino datowana jest na XIV wiek, wtedy wznosił się tam gród z zamkiem. Jednak dzięki wykopaliskom archeologicznym z XIX wieku odkryto skarb miedziany z lat 2300-1600 p.n.e.. Jak wynika z zapisów historycznych dwukrotnie Bytyń był miastem. Obecnie znajduje się tam: późnogotycki kościół, zespół pałacowo-dworski, rezerwat przyrody Bytyńskie Brzęki, jezioro oraz Las Bytyński, w którym znajduje się pomnik pomordowanych w czasie wojny.
2. Chlewiska – wieś położona ok. 2,5 km od Kaźmierza. Od około XVI wieku była wsią szlachecką. Obecnie znajduje się tam spichlerz folwarczny z XIX wieku i park. Znane postacie z Chlewisk: Józef Walter - agronom i Powstaniec Wielkopolski, Antoni Antoniewski – nadleśniczy i Powstaniec Wielkopolski.
3. Dolne Pole – wioska oddalona od Kaźmierza o 2 km na południowy – wschód. Nazwa miejscowości wywodzi się od ukształtowania terenu. Pod koniec XIX wieku folwark należał do majątku Nowej Wsi. Znani mieszkańcy: Bronisław Stróżyk, Franciszek Owsianny – Powstańcy Wielkopolscy. Do sołectwa Dolne Pole zaliczamy także miejscowość Brzezno.
4. Gaj Wielki – miejscowość oddalona o ok. 10 km od Kaźmierza przy drodze krajowej nr 92 z Poznania do Pniew. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1382 roku. Znane osoby związane z Gajem Wielkim: Piotr Skóra, Stanisław Herbanowski, Zygmunt Humerczyk czy Antoni Grygier – Powstańcy Wielkopolscy. Obecnie możemy tam zobaczyć: budynek poczty konnej z XIX wieku, dworek, starą gorzelnię, kaplicę oraz pozostałości parku krajobrazowego. W obręb sołectwa wchodzą jeszcze dwie miejscowości: Stramnica i Stramnica Gajówka.
5. Gorszewice – wieś położona ok. 4,5 km od Kaźmierza. Pierwsza wzmianka pochodzi z XIV wieku. W XIX wieku odkryto tu cmentarzysko kultury łużyckiej i szczątki Prasłowian. Odnaleziono także wyroby ze złota, żelaza i brązu m.in. broń, narzędzia, ozdoby i wyroby ceramiczne.
6. Kaźmierz – wieś mająca blisko 4 tysiące mieszkańców położona 12 km na południe od Szamotuł. Pierwszy raz miejscowość wymieniono w 1298r. w dokumencie biskupa Andrzeja Zaremby. Znajdują się tutaj interesujące i zachowane w dobrym stanie zabytki tj. kościół pw. Narodzenia NMP, figura św. Jana Nepomucena oraz zespół parkowo-pałacowy.
7. Kiączyn – wioska przy drodze z Kaźmierza do Gaju Wielkiego, 2 km na południe od centrum. Wieś Stare zaliczamy do sołectwa Kiączyn. Na skarpie nad rzeką Samą zachował się dwór rodziny Łubieńskich z XIX wieku. Najbardziej znani przedstawiciele rodu to: Bogusław Łubieński – właściciel ziemski, poseł IV kadencji Sejmu (II RP), Powstaniec Wielkopolski oraz Konstancja Łubieńska – przyjaciółka Adama Mickiewicza, znana poprzez chrzest uzupełniający w oleju, który odbył się w Kiączynie.
8. Komorowo – wieś leżąca na północnym brzegu Jeziora Bytyńskiego, 5 km na zachód od Kaźmierza. Pierwsze informacje o miejscowości datuje się na XIV wiek. Jednak jak podają źródła w IX-VIII wieku p.n.e. przebiegał tędy szlak bursztynowy. Obecnie przy jeziorze znajduje się park krajobrazowy, w którym w XIX wieku mieścił się pałac oraz obora. Aktualnie stoi tam dwór, który po remoncie zatracił swoje charakterystyczne cechy.
9. Kopanina – wioska położona w odległości około 5 km od Kaźmierza. Nazwa miejscowości wywodzi się od pejzażu i ukształtowania terenu, który jest typowo rolniczy. Obecnie zamieszkuje tam około 200 osób, jednak malowniczy krajobraz przyciąga coraz więcej chętnych.
10. Młodasko – wieś oddalona o ok. 7 km od Kaźmierza przy drodze krajowej nr 92 Poznań – Pniewy. Tuż za Młodaskiem widać kopiec, który jak głosi podanie ludowe usypali Szwedzi podczas „potopu” i stawiali na nim armaty w celu ostrzeliwania okolicy. W rzeczywistości są to pozostałości po wczesnośredniowiecznym grodzisku. We wsi znajduje się dobrze zachowany park z tamtego okresu. Aktualnie w skład sołectwa wchodzi dodatkowo wieś Gorgoszewo.
11. Nowa Wieś – znajduje się po lewej stronie od rzeki Samy. W przeszłości była to odrębna miejscowość pochodząca z XV wieku. Obecnie jest sołectwem Kaźmierza.
12. Piersko – wieś w naszej gminie znajdująca się ok. 11 km od Kaźmierza przy drodze powiatowej z Otorowa do Bytynia. W dokumentach odnotowana w 1382 przy mieszkańcu nazwanym Mikołajem z Pierska. W XVIII wieku istniał tam kościół lub kaplica. Obecnie zachował się niewielki park.
13. Radzyny – miejscowość oddalona o 3 km na północ od Kaźmierza przy drodze powiatowej do Szamotuł. Pierwsza wzmianka pochodzi z XV wieku i dot. Radzynia, według danych mieściły się tam także młyn i cegielnia. Obecnie w Radzynach znajduje się zbiornik retencyjny na rzece Samie. Zbudowany w latach 1998-2000. Wykorzystuje naturalną dolinę rzeki i składa się z dwóch zapór. Dodatkowo osada Chrusty wchodzi w skład sołectwa Radzyny.
14. Sierpówko – mała wieś leżąca w odległości ok. 6 km od Kaźmierza. Znajduje się tutaj kilka większych gospodarstw rolnych. Aktualnie liczba mieszkańców wynosi niespełna 80 osób.
15. Sokolniki Małe – wieś położona ok. 6 km od Kaźmierza przy drodze powiatowej do Brodziszewa. Powstanie datuje się na około XIII wiek. W Sokolnikach Małych urodzili się: Kazimierz Jarochowski 1828-1888 – historyk, działacz społeczny i polityczny; Stanisław Wagner 1857-1930 – publicysta, recenzent, felietonista, tłumacz; Stefan Kłos, Seweryn Frąckowiak, Stanisław Mikołajczak, Hieronim Zandecki– Powstańcy Wielkopolscy.
16. Sokolniki Wielkie – położone na północnym zachodzie od Kaźmierza (ok. 6 km) przy drodze powiatowej do Brodziszewa. Pierwsze informacje o osadzie pochodzą z XIV wieku. Przed II wojną światową wieś przeszła w ręce sióstr Urszulanek. W centrum znajduje się przydrożny krzyż z 1846 roku, kaplica, szkoła podstawowa oraz przedszkole prowadzone przez siostry zakonne.
17. Wierzchaczewo- miejscowość położona ok. 9 km od Kaźmierza. W XVI wieku była to wieś szlachecka. W skład sołectwa wchodzi także miejscowość Pólko, która ma ponad czterokrotnie więcej mieszkańców i cały czas się rozrasta.
18. Witkowice – nieduża wieś oddalona o ok. 4 km na południowy zachód od Kaźmierza przy drodze lokalnej prowadzącej do Bytynia. W 1901 roku odnaleziono tutaj skarb w glinianym naczyniu sprzed 1200-1100 lat p.n.e. zawierający bransolety i naramienniki ze złota. Znana postać z miejscowości to Antoni Stróżyk - żołnierz walczący podczas I wojny światowej.
Dane statystyczne 2016
Dane statystyczne 2018
Dane statystyczne 2019
